Opiekunem merytorycznym, autorem scenariusza i wykonawcą aranżacji wystawy jest dr Roman Pawlak

Wystawę akwarystyczną "Podwodny Świat Pięciu Kontynentów "sponsoruje Tropical

Wystawę akwarystyczną w Muzeum Przyrody w Drozdowie tworzy 26 akwariów o pojemności do 500 l, z przedstawicielami ichtiofauny Azji, Ameryki południowej, Australii, Afryki i Europy.

Rozpoczynając zwiedzanie, zapoznajemy się z gatunkami ryb eksponowanymi w stosunkowo dużych zbiornikach. Są to głównie przedstawiciele pielęgnic afrykańskich i południowoamerykańskich oraz piranie. W drugiej sali, w nieco mniejszych akwariach, poznajemy drobnych przedstawicieli ichtiofauny Azji, Ameryki Południowej, Australii i Afryki. W trzecim pomieszczeniu zobaczyć możemy przedstawicieli rodzimej fauny z Narwi. Nie bez znaczenia pozostaje roślinność, na której tle przedstawiane są ryby. Odpowiada ona poszczególnym kontynentom.

Najliczniej reprezentowaną rodziną ryb są pielęgnicowate -28 gatunków, z których większość to przedstawiciele fauny afrykańskiej. Najmniej liczne, liczące po jednym gatunku, są przedstawiciele rodzin zbójnikowanych, smukleniowatych, piraniowatych, cierniowatych i wielopłetwcowatych.

Wszystkie eksponowane ryby zaliczane są do jednej gromady -ryb kostnoszkieletowych, w której wyróżnić można podgromadę ramieniopłetwych z jednym eksponowanym przedstawicielem oraz promieniopłetwych - pozostałe.

W kolekcji występują gatunki popularnie, dość szeroko rozpowszechnione, hodowane w akwariach oraz rzadkie, o ograniczonym obszarze występowania (endemity), niedawno odkryte dla nauki. Przykładem tych drugich jest Mikrorazbora galaxia Celestichthys margaritatus odkryta w płytkich wodach Birmy.

Odkryta w 2006 roku, a w pół roku później zagrożona wyginięciem. Świadczyć to może , jak wrażliwe na działalność człowieka są biotopy, szczególnie tropikalne. Z afrykańskiego, tektonicznego jeziora Malawi pochodzi jeszcze nieopisany gatunek pyszczaka Pseudotropheus sp. Polit. Występuje on endemicznie tylko na ograniczonym obszarze jednej zatoki w potężnym jeziorze mierzącym 560 km długości. Z drugiego tektonicznego jeziora w Afryce - Tanganika, pochodzą również endemiczne gatunki pielęgnic, zasiedlające litoral (strefę przybrzeżną) skalny, są to ryby z rodzaju Tropheus - T.moorii oraz T.duboisi. Pierwsze żyją tylko w okolicach miejscowości Chimba, drugie wokół Maswa.

Z toni wodnej tegoż jeziora pochodzą gatunki Cyprichromis leptosomia i Paracyprichromisnigripinnis, tworzące w naturze wielotysięczne ławice. Przykładem gatunków, które w środowisku naturalnym poddane zostały nieprzemyślanym działaniom człowieka i niemalże nie wyginęły są pielęgnice z jeziora Wiktorii w Afryce: Xystichromis nuchisquamulatus i Pundamilia nerereyi. W latach 50 - tych ubiegłego wieku dla podniesienia połowów i lepszego wykorzystania wód jeziora Wiktorii wpuszczono obcy gatunek z Nilu, okonia nilowego Lates niloticus. Ryba ta dorasta do znacznych rozmiarów i w porównaniu z drobnymi gatunkami rodzimych pielęgnic jest olbrzymem. W ciągu zaledwie 30 lat spowodowała ona wyginięcie 80% endemicznych gatunków występujących w tym jeziorze. Niektórym udało się przetrwać w hodowlach akwariowych.

Ryby zasiedlają różnorodne środowiska. Zmieniające się czynniki ekologiczne wód (m.in. drapieżnictwo, dostępność pokarmu) determinują ich rozmieszczenie, zachowania pokarmowe i rozrodcze. W związku z tym ryby wykształciły różne swoiste specjalizacje, zwłaszcza rozrodcze, przejawiające się specyficzną opieką nad potomstwem. Na specjalizację pokarmową gatunków wpływa ubóstwo pokarmowe zasiedlanych zbiorników. Specjalizacja pokarmowa przejawia się pobieraniem ściśle określonego rodzaju pokarmu. Stąd wyróżnia się ryby odżywiające się glonami (Tropheus morii), planktonem (Cyprichromis leprosoma), ślimakami (Chromobotiamacracanthus), owadami i ich larwami(Altolamprologus calvus), narybkiem (Sciaenochromis fryeri), rybami(Pygocentrus nattereri).Niektóre pielegnice - Dimidiochromis compressiceps, wyłupują oczy innym rybom.

Ryby wykształciły różnorodne formy opieki rodzicielskiej. Wśród nich możemy wyróżnić opiekę sprawowaną przez samca - występuje ona u ryb niepielęgnicowatych oraz przez samicę lub obojga rodziców - występuje u pielęgnicowatych. W pierwszej grupie należy zwrócić uwagę na południowoazjatyckie gatunki z rodzaju Trichogaster i Colisa , gdzie samce budują gniazda z piany na powierzchni wody, do których samice składają ikrę. Podczas rozwoju ikry samiec pilnuje gniazda , a później opiekuje się młodymi. Podobną opiekę sprawuje nasz rodzimy ciernik, którego samiec buduje podwodne gniazdo z roślin. Inny przykład opieki prezentuje Copella arnoldi. Niezwykle widowiskowo wygląda tarło tych ryb. Tarlaki podpływają pod obrane miejsce np. równoległy do wody liść, wyskakując, składają ikrę na jego spodniej stronie ponad wodą. Wyskok z wody trwa kilka sekund. W tym czasie przytuleni bokami do siebie partnerzy przyczepiają się do liścia , samica składa ok. 10 jaj , a samiec polewa je mleczkiem. Zaraz potem ryby ześlizgują się do wody. Następnie samiec pilnuje i regularnie uderzeniami ogona spryskuje wodą złożoną ikrę, aby nie wyschła.

Pielęgnice wykształciły dwie główne formy opieki:

1) Wylęganie na podłożu-jest ono właściwe dla gatunków monogamicznych, których obie płcie mogą opiekować się jajami i wylęgniętym potomstwem

2) Wylęganie ikry i larw w pysku - pyszczaki. Do tej grupy zalicza się gatunki zwykle poligamiczne, u których tylko samica opiekuje się zapłodnionymi jajami i wylęgniętymi larwami.

Zwiedzając wystawę warto zwrócić uwagę na ryby krajowe objęte ochroną gatunkową.

W kolekcji znajdują się 4 gatunki podlegające ochronie gatunkowej. Dla ryb łownych wyznacza się okresy ochronne i wymiary ochronne. Wykaz takich ryb można znaleźć w regulaminie wędkarskim.

Znaczenie Żywych wystaw przyrodniczych

Muzeum Przyrody w Drozdowie realizuje funkcje dydaktyczne , a także prowadzi działalność popularyzatorską. Zamierzeniem Muzeum jest, aby wystawa akwarystyczna łączyła cel rekreacyjny z działaniami edukacyjnymi, pozwalającymi poznać różnorodność środowisk rodzimych i tropikalnych oraz ich funkcjonowanie.

Hodując i podglądając zwierzęta oraz rośliny zgromadzone w jednym miejscu, uświadamiamy sobie złożoną strukturę przyrody oraz jej znaczenie jako jednej z podstawowych wartości. Niesamowita różnorodność stwierdzana w świecie organizmów żywych może przyczynić się do refleksji nad jej przyczynami. Albowiem cechy organizmów, mimo że są uwarunkowane genetycznie i przekazywane z pokolenia na pokolenie, jednocześnie są kształtowane w procesach ewolucji poprzez nieustannie zmieniające się warunki środowiska. Te natomiast są wynikiem zachodzących w przeszłości zmian geologicznych i klimatologicznych oraz w ostatnich czasach zmian powodowanych przez działalność człowieka. Odwiedzając wystawę akwarystyczną należy uświadomić sobie, że przyroda jest samonapędzającym się systemem, złożonym ze ściśle powiązanych ze sobą elementów przyrody nieożywionej (podłoże , skały , woda), świata organizmów żywych i samego człowieka. Mając taką świadomość, docenimy znaczenie wystaw świata organizmów żywych jako miejsca, gdzie w warunkach najbardziej zbliżonych do naturalnych eksponuje się zwierzęta i rośliny nie tylko w celach ekspozycyjnych, ale także poznawczych poprzez hodowlę i obserwacje.

Często dla wielu z nas odwiedzenie takiej wystawy jest jedynym sposobem zapoznania się z gatunkami, których w naturze nie moglibyśmy obserwować. Szczególnie ryb, które nie dość, że przebywają pod wodą, to niekiedy w niedostępnych i niebezpiecznych rejonach świata. Natomiast na tego typu wystawach wiele ciekawych spostrzeżeń możemy poczynić obserwując: zwyczaje związane z rozrodem (gody , opieka nad potomstwem), zdobywaniem pokarmu, zachowaniami społecznymi (terytorializm, ustalanie hierarchii w grupie). Wnikliwy obserwator znajdzie tutaj niesamowicie ciekawe aspekty z życia jakże mało poznanego świata podwodnego.