W związku z przypadającą w roku bieżącym 150. rocznicą urodzin oraz 75. rocznicą śmierci Romana Dmowskiego, w piątek 14 marca pod patronatem Starosty Łomżyńskiego Lecha Marka Szabłowskiego odbyła się w Muzeum Przyrody w Drozdowie prelekcja zatytułowana „Miejsce Romana Dmowskiego w historii Polski". Wygłosił ją Jan Engelgard – historyk związany z Muzeum Niepodległości w Warszawie, redaktor naczelny tygodnika „Myśl Polska".
Rola historyczna Romana Dmowskiego została omówiona w kontekście drogi do niepodległości, którą autor „Myśli nowoczesnego Polaka" wyznaczał swoim pisarstwem i aktywnością polityczną, kluczowej w jego biografii pracy podczas konferencji pokojowej w Paryżu oraz działalności w niepodległej Polsce. Słowem, Jan Engelgard przedstawił drogę życiową Romana Dmowskiego.
Dmowski - wywodzący się z rodziny o korzeniach szlacheckich, syn warszawskiego brukarza, był studentem nauk przyrodniczych. Zaangażował się w działalność nielegalnych organizacji politycznych o charakterze niepodległościowym. Był jednym z twórców ruchu Narodowej Demokracji oraz deputowanym do Dumy - rosyjskiego parlamentu. Wielką rolę odegrał jako z jednej strony: myśliciel polityczny i wpływowy publicysta, autor przenikliwych analiz polskości oraz sytuacji politycznej w Europie, a z drugiej: skuteczny dyplomata, znakomicie obracający się w sferach europejskich elit politycznych. Szczytem osiągnięć Dmowskiego była konferencja pokojowa w Paryżu i walka o granice odrodzonej Polski. Po I wojnie światowej Dmowski w mniejszym stopniu był zaangażowany w bieżące życie polityczne (za wyjątkiem bardzo krótkiego okresu, w którym w rządzie Wincentego Witosa pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych). Skupił się na działalności publicystycznej i pisarskiej wywierając bardzo duży wpływ na opinię publiczną.
W prelekcji nie zabrakło podkreślenia związków Dmowskiego z Drozdowem i jego przyjaźni z rodziną Lutosławskich. Na szczególną uwagę zasługują tu związki z rodziną Niklewiczów, małżeństwem: Marią (córką Wincentego i Sofii Lutosławskich) i Mieczysławem (wydawcą pism Dmowskiego) oraz ich dziećmi. Oni zaopiekowali się Dmowskim w ostatnim okresie jego życia, który spędził w należącym do nich drozdowskim majątku. W Drozdowie Dmowski zmarł 2 stycznia 1939 roku. Tu łomżyńskie Stronnictwo Narodowe zaciągnęło honorową wartę przy trumnie Dmowskiego, stąd też wyruszył do Łomży kondukt pogrzebowy. Roman Dmowski został pochowany na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie. Uroczystości pogrzebowe, w których udział wzięło ponad 100 tysięcy osób, zostały zarejestrowane na taśmach filmowych (kilkunastominutowy film jest zachowany do dziś). Trumnę podczas pogrzebu okryto sztandarem Stronnictwa Narodowego powiatu łomżyńskiego. Jak wspomniał Jan Engelgard, sztandar ów znajduje się w posiadaniu Muzeum Niepodległości w Warszawie.
Ostatni wątek prelekcji stanowiła kwestia obecności postaci Romana Dmowskiego w pamięci historycznej. W roku 1980 powstał film fabularny „Polonia Restituta" w reżyserii Bohdana Poręby, który ukazuje pracę Dmowskiego na konferencji pokojowej w Paryżu. Istotnym upamiętnieniem roli historycznej Romana Dmowskiego jest także jego pomnik znajdujący się w Warszawie.
Wzbogacenie prelekcji stanowiła prezentacja archiwalnych fotografii i skanów dokumentów związanych z życiem i działalnością publiczną Dmowskiego.
Gośćmi drozdowskiego muzeum byli m. in: Starosta Łomżyński Lech Marek Szabłowski oraz młodzież z Zespołu Szkół Weterynaryjnych i Ogólnokształcących nr 7 w Łomży wraz z nauczycielami.
