– Nie ma chyba człowieka w kraju, który by o nim nie wiedział – żegnał ks. Lutosławskiego na akademii żałobnej po jego przedwczesnej śmierci w 1924 roku Roman Dmowski – mówi Tomasz Szymański. – Jego zaangażowanie sprawiło, że w odrodzonej Polsce był postacią powszechnie znaną, głównie jako poseł na sejm, publicysta i twórca harcerstwa.
Tomasz Szymański przypomniał życie i działalność ks. Lutosławskiego w referacie „Droga kapłańska Kazimierza Lutosławskiego”podczas piątkowego spotkania łomżyńskiego oddziału Towarzystwa Uniwersytetów Ludowych. Adiunkt w dziale oświatowym Muzeum Przyrody w Drozdowie jest też autorem przygotowywanej do druku książki „Ks. Kazimierz Lutosławski. Biografia kapłana, wychowawcy i polityka”.

Początkowo nic nie wskazywało na to, że Kazimierz Lutosławski (1880-1924) zostanie księdzem, chociaż myśl o stanie kapłańskim towarzyszyła mu od wczesnej młodości i zwykł powtarzać: „tak, urodziłem się do sutanny”. W roku 1909 wstąpił do seminarium we Fryburgu, a tym, co ostatecznie przekonało go do tego kroku była prywatna audiencja u papieża Piusa X, który rzekł mu: „prędko, prędko, przyjdź do nas”, co utwierdziło Lutosławskiego, że kapłaństwo to jest właściwa droga.
– Kazimierz Lutosławski został kapłanem w wieku 32 lat – mówi Tomasz Szymański. – Najpierw podjął studia medyczne na uniwersytecie w Zurychu, ale po ich ukończeniu zdecydował, że nie odda się całkowicie medycynie, prowadząc równolegle z pracą lekarza działalność wychowawczą.
Lutosławski wyjechał więc do Anglii, gdzie w Londynie zaczął studia w Szkole Nauk Politycznych i z ks. Janem Gralewskim postanowił stworzyć szkołę nowego typu, Czteroletnie Ognisko Wychowawcze Wiejskie, istniejące najpierw w Szymanowie, a później w Starej Wsi.
Po otrzymaniu święceń kapłańskich w 1912 roku ks. Lutosławski nadal aktywnie działał w Lidze Narodowej i współpracował z Romanem Dmowskim, którego poznał w czasie studiów w Szwajcarii. Zaczął też krzewić w Polsce harcerstwo, stając się wielkim zwolennikiem tego ruchu.
– Ks. Lutosławski będąc w Anglii w roku 1908 najprawdopodobniej już wtedy zapoznał się z tworzącym się skautingiem, a wcześniej miał kontakt z poprzedzającymi go Boys Brigade – wyjaśnia Tomasz Szymański. – Znał więc skauting z ojczyzny tego nowego ruchu wychowawczego i wprowadzał go na ziemie polskie. Był twórcą nie tylko krzyża harcerskiego, wzorowanego na orderze Virtuti Militari, ale też licznych artykułów i broszur na ten temat, zakładał też pierwsze obozy harcerskie, między innymi w Drozdowie.
Po roku 1918 Kazimierz Lutosławski zaangażował się w odradzanie się polskiego państwa. Został wybrany do Sejmu Ustawodawczego z ramienia Narodowej Demokracji, a w roku 1922 do Sejmu I kadencji. Jako zadeklarowany antykomunista brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej jako kapelan wojskowy, był też duchowym opiekunem polskich harcerzy i prekursorem duszpasterstwa młodzieży akademickiej. Sporo też publikował, nie tylko na tematy polityczne czy harcerskie, ale pisał też o medycynie i higienie, nie zaniedbując przy tym posługi kapłańskiej.
– Był postacią nietuzinkową i wyróżniającą się – zauważa Tomasz Szymański. – Słynął z erudycji, jego wystąpienia sejmowe były bardzo inteligentne, a jego przeciwnicy polityczni wręcz go nienawidzili. Uwielbiała go za to młodzież, bo był energiczny i wesoły.
To aktywne i pracowite życie przerwała nagła śmierć zimą 1924 roku w wieku niespełna 44 lat.
– Zmarł zupełnie niespodziewanie – mówi Tomasz Szymański. – Został zarażony szkarlatyną podczas posługi kapłańskiej wśród chorych, a do tego doszło jeszcze osłabienie organizmu związane z jego bardzo pracowitym stylem życia, bowiem Kazimierz Lutosławski pracował od świtu do nocy i nie oszczędzał się.
Ks. Lutosławski został pochowany w rodzinnym Drozdowie. Tam też co roku od 23 lat odbywają się zloty harcerskie imienia druha Kazimierza Lutosławskiego „Szarego” – tegoroczny został zaplanowany na 10 marca. Również w Drozdowie, w tamtejszym Muzeum Przyrody mającym siedzibę w rodowej siedzibie Lutosławskich, w czerwcu odbędzie się promocja książki Tomasza Szymańskiego „Ks. Kazimierz Lutosławski. Biografia kapłana, wychowawcy i polityka”.

Wojciech Chamryk
Fot. Elżbieta Piasecka-Chamryk
Artykuł i zdjęcia pochodzą z porlalu 4lomza.pl