Wystawa rozpoczyna się od niewielkiej ekspozycji poświęconej batalionowi, jednemu z najbardziej charakterystycznych dla Biebrzy ptaków. Na terenie Bagien Biebrzańskich gniazduje on obecnie w liczbie kilku samic. Jednakże co rocznie w czasie wiosennego przelotu zatrzymuje się tu wiele tysięcy osobników tego gatunku. Wyróżnia go spośród innych oryginalna szata godowa samców, jak też interesujący rytuał toków.
Ekspozycja bataliona składa się z dwóch uzupełniających się elementów: jeden to grupa 33 samców w różnobarwnych szatach godowych, a drugi to diorama ukazująca toki batalionów.
Rozpoczynając oglądanie wystawy ptaków warto zatrzymać się na chwilę przed kilkumetrowej wielkości barwnym diapozytywem przedstawiającym rozlewiska Biebrzy w basenie południowym. Pozwoli to lepiej zrozumieć zarówno specyficzny charakter tego terenu, jak również niektóre zagadnienia przyrodnicze z konieczności przedstawione na wystawach dość schematycznie.
Pierwsza grupa wystawowa przedstawia cztery gatunki ptaków, których tereny lęgowe rozpościerają się wokół koła podbiegunowego-w strefie tundry i tajgi, ale lęgną się także w Kotlinie Biebrzańskiej.
Czynnikiem decydującym o występowaniu tych gatunków nad Biebrzą, zdala od swych zwartych zasięgów, jest obecność specyficznych siedlisk oraz znaczna naturalność środowiska. Niemożna też wykluczyć wpływu procesów wewnątrzpopulacyjnych, objawiających się rozszerzaniem granic ich zasięgów w kierunku południowym, jak również powracaniem na dawne lęgowiska.
Kolejna grupa wystawowa pokazuje 7 gatunków ptaków, dla których Bagna Biebrzańskie na przestrzeni ostatniego ćwierćwiecza były najważniejszym środkowoeuropejskim obszarem lęgowym. Są to ptaki wodnobłotne, szczególnie narażone na skutki degradacji środowiska. Kotlina Biebrzańska nadal jest najważniejszym środkowoeuropejskim środowiskiem dla: błotniaka łąkowego, derkacza, kropiatki, bataliona, rybitwy białoskrzydłej, dubleta, mewy oraz małej wodniczki.
Następna grupa wystawowa, prezentująca zespoły lęgowe ptaków charakterystycznych dla poszczególnych stref ekologicznych torfowisk niskiej Kotliny Biebrzańskiej, składa się z 6 gablot.
Szczegółowe badania pozwoliły wyodrębnić 104 lęgowe gatunki ptaków związane ze specyficznymi strefami roślinności Kotliny. Charakterystyczna dla każdej strefy struktura roślinności, zdeterminowana głównie stosunkami wodnymi, duża zasobność pokarmowa i obecność odpowiednich miejsc na lęgi ukształtowały odmienny (dla każdej ze stref) skład zespołu ptaków lęgowych.
1) zespół ptaków gniazdujących przy brzegach rzek i starorzeczach liczy 35 gatunków; najbardziej interesujące to: bąk, bączek, perkoz dwuczuby, gęś gęgawa, krakwa, głowienka, błotniak stawowy, rybitwa czarna, brzegówka oraz trzcinniczek.
2) na terenach łąkowych, corocznie zalewanych wiosną, lęgnie się 31 gatunków; najbardziej interesujące to: różeniec, derkacz, batalion, rybitwa białoskrzydła, rybitwa zwyczajna, rokitniczka.
3) na terenach łąkowych poza strefą zalewów gnieździ się 20 gatunków; np. cyranka, płaskonos, kropiatka, krwawodziób, rycyk, kulik wielki, świergotek łąkowy, wodniczka.
4) na terenach zakrzaczonych torfowisk gnieździ się 30 gatunków; najbardziej interesujące to: cietrzew, wodnik, sowa błotna, brzęczka, pokrzewka jarzębata, podróżniczek, dziwonia.
5) W podmokłych brzezinach lęgnie się 35 gatunków, np. cyraneczka, brodziec samotny, puszczyk, droździk, strumieniówka.
6) W olsach gniazduje 41 gatunków, z których warto tu wymienić: bociana czarnego, orlika krzykliwego, słonkę, turkawkę, puchacza, krętogłowa, dzięcioła białogrztego.
W ostatnich latach głównie z powodu zaniechania koszenia, znacznemu zmniejszeniu uległa powierzchnia łąk ze względu na ich zarastanie. Odbiło się to oczywiście na strukturze gatunkowej zasiedlających je zespołów ptaków.
Następna ekspozycja poświęcona jest ptakom szponiastym, których na terenie Kotliny Biebrzańskiej gniazduje 18 gatunków, co przy jej stosunkowo niewielkiej powierzchni jest zjawiskiem unikalnym.
Mówiąc o szponiastych należy podkreślić rolę, jaką odgrywają one w ekosystemach, regulując liczebność zwierząt stanowiących ich bazę pokarmową. Najrzadsze gatunki drapieżników, dla których Kotlina Biebrzańska jest środowiskiem lęgowym to: orzeł przedni, orlik grubodzioby, gadożer, sokół wędrowny, orzełek włochaty.
Ostatnia część wystawy poświęconej ptakom sygnalizuje znaczenie Biebrzy w okresie przelotów. Badania wykazały, że w czasie migracji wiosennych i jesiennych Biebrza wraz z olbrzymią powierzchnią rozlewisk zapewnia ptakom wodno-błotnym dogodne warunki żerowania i odpoczynku. Liczebności ptaków obserwowane tu w czasie przelotów są znacznie większe niż na innych rzekach w kraju.
Ptaki szczególnie preferują basen południowy, w którym rozlewiska są największe i utrzymują się najdłużej. Niektóre rzadkie gatunki, np.: świstun, rożeniec, cyranka, płaskonos spotyka się tu regularnie i w znacznych ilościach. Corocznie również zatrzymują się na przelotach: żurawie, trzy gatunki gęsi oraz wiele gatunków siewkowych. Największe obserwowane stada gęsi dochodziły do 1100 osobników, a kaczek do kilkunastu tysięcy (krzyżówki nawet do 18000). Wśród gatunków przelotnych stwierdzono wiele rzadko zalatujących do Polski, np. gęś śnieżycę, drozda ciemnego czy też łuskowca.
