O wszystkim możesz wiosną zapomnieć...

Tylko nie zapomnij o kuracji majową pokrzywą!

fot. Pokrzywa zwyczajna

Pokrzywa zwyczajna Urtica dioica Rodzina: Pokrzywowate
Pospolity ciągle w Polsce gatunek. Jest to bylina czyli roślina wieloletnia. Pokrzywa zwyczajna jest dwupienna. Oznacza to, że są rośliny tylko z kwiatami pręcikowymi czyli męskimi i rośliny z kwiatami słupkowymi – żeńskimi, na których jesienią zbierzemy owoce – maleńkie orzeszki. Udało mi się zrobić kiedyś zdjęcia tym wyjątkowym kwiatom. Dodatkowo trzeba podkreślić, że kwiaty męskie zakwitają dosłownie wybuchowo. Cztery pylniki pozostają ładnie zapakowane do osiągnięcia dojrzałości i wtedy następuje wybuch i pyłek jest efektownie i efektywnie rozprowadzany w powietrzu.

fot. kwiaty męskie

fot. pojedynczy kwiat męski

fot. kwiaty żeńskie

Wydawałoby się, że pokrzywa jest wszędzie przy zabudowaniach ludzkich. Stało się tak dlatego, że aby mieć łatwo dostępną znakomitą roślinę leczniczą i jadalną dla ludzi i zwierząt, pokrzywę przesadzano z jej naturalnego siedliska czyli z lasów łęgowych. Na zdjęciu widok z kładki spacerowej w dzikiej części parku przy muzeum na lasek łęgowy z apetyczną pokrzywą. Widoczne są jeszcze szare ubiegłoroczne pozostałości łodyg. Powszechnie wiadomo, że pokrzywa jako roślina włóknodajna była też uprawiana na zbiór łodyg. 

fot. Pokrzywa zwyczajna

Niezwykle zasobna w witaminy i mikroelementy. Pokrzywa zawiera nawet witaminę D, dużo C, K, E, B2, B5, wyjątkowo dużo łatwo przyswajalnego wapnia, magnezu, żelaza, itd. Roślina znana i ceniona przez tysiąclecia dziś wraca do łask, wraca na talerze, trafia do kosmetyków. Majowa pokrzywa o delikatnych łodygach jest soczysta więc najodpowiedniejsza do uzyskania soków do wiosennych ogólnie wzmacniających kuracji.

Niestety pokrzywa bardzo dobrze się broni. Włoski parzące są jak specjalnie przygotowane strzały raniące i polewające rankę parzącym środkiem z zawartością kwasu mrówkowego.

fot. Pokrzywa - włoski parzące

Gdyby nie ten boleśnie odstraszający oręż zwierzęta zjadałyby ją doszczętnie i nam nie starczyłoby pokrzywy. Przy zrywaniu, myciu, krojeniu wkładajmy grubsze rękawice. Dodając do pokarmów należy sparzyć pokrzywę wrzątkiem, albo drobno pokroić i utłuc, żeby nie poparzyło mam jamy ustnej.

fot. włosek parzący

A o co dokładnie chodzi z wspomnianą w tytule pamięcią? Odpowiada na to Hildegarda z Bingen (1098 – 1179) „człowiek, który zapomina wbrew swojej woli, powinien zebrać pokrzywy, utłuc je na papkę i dodać trochę oliwy z oliwek. Kiedy spać idzie, powinien wetrzeć to w swoją pierś i skronie, i czynić to często, a skłonność do zapominania będzie u niego ustępować”. Jeszcze nie wiem jak to działa dokładnie ale obiecuję tej wiosny wypróbować na sobie. Więcej pamięci na pewno mi się przyda.

Czas na cytat z Fitoterapii dr Henryka Różańskiego

"Ziele zbiera się do czerwca, w późniejszym okresie pozyskuje się tylko górne części pędów. Liście obrywa się do sierpnia. Wszystkie surowce należy wysuszyć w ciemnym miejscu o temp. do 40o C.

Skład chemiczny.
Ziele i liście (kłącze nie zawiera jedynie chlorofilu) zawierają wit, C - 100-270 mg/100 g, karoten - do 20 mg, chlorofil alfa- i beta- 2,5-5%, ksantofil - 0,12%, fitochinony czyli wit. K - 0,64%, sole mineralne (dużo żelaza, wapnia, krzemu, manganu, magnezu, potasu, fosforu i miedzi), acetylocholinę, ryboflawinę, kw. pantotenowy, tiaminę, pirydoksynę, histaminę, kw. mrówkowy, kw. krzemowy, krzemionkę, 2-metyloheptenol, antofen, acetofenon, garbniki, kw. glicerowy i glikolowy, flawonoidy, kw. foliowy i wiele innych.

Działanie.
Przetwory z pokrzywy (ziele wraz z kłączem działają silniej) zwiększają wydalanie z organizmu mocznika, chlorku sodu i szkodliwych produktów chemicznych zewnątrz- i wewnątrzpochodnych wraz z moczem i potem; ułatwiają trawienie, zmniejszają stężenie glukozy we krwi; zwiększają liczbę krwinek czerwonych i zawartość hemoglobiny we krwi, likwidują niewielkie wiosenne i zimowe hipowitaminozy, ogólnie wzmacniają organizm, zwiększają odporność organizmu na choroby, działają przeciwzapalnie, przeciwkrwotocznie, antyseptycznie, przeciwbiegunkowo, przeciwreumatycznie, mlekopędnie i przeciwnowotworowo.
Pokrzywa reguluje przemianę materii, likwiduje obrzęki, zapobiega powstawaniu kamicy moczowej i żółciowej, zapobiega przedwczesnemu starzeniu się organizmu oraz zastojom żółci i plamom na skórze.
Pokrzywa dostarcza m.in. krzemionkę przeciwdziałającą miażdżycy i zmarszczkom (krzemionka zapobiega utracie elastyczności włókien elastynowych i kolagenowych).

Dawkowanie:
Napar: 2 łyżki kłączy, ziela lub liści zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić 3-4 razy dz. po 200 ml; niemowlęta ważące 3-4 kg - 8-10 ml, 5-6 kg - 14-17 ml, 7-8 kg - 20-22 ml, 3-4 razy dz.; dzieci ważące 9-10 kg - 25-28 ml, 15-20 kg - 43-57 ml, 25-30 kg -71-86 ml, 35-40 kg - 100-114 ml, 3-4 razy dziennie.

Macerat: 4 łyżki świeżego zmielonego ziela lub liści zalać 1 szkl, wody o temp. pokojowej; wytrawiać 6-8 godzin; przecedzić; pić jak napar.

Odwar: 3 łyżki kłączy wraz z zielem zalać 2 szkl. wody; gotować 5 minut; odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić jak napar.

Okres leczenia ziołami wynosi około 30-35 dni; potem należy zrobić przerwę 10-dniową."

Pokrzywę możemy przyrządzać na różne sposoby. Ja dodaję suszonej, sproszkowanej do pieprzu ziołowego, soli ziołowej z suszonymi liśćmi czosnku niedźwiedziego (dozwolone tylko z upraw!) a na świeżo drobno posiekaną i zmiażdżoną do szczypiorku i jest to dobry sposób na zamaskowanie smaku pokrzywy jeśli za nim nie przepadamy. Natomiast w internecie jest ogromna ilość przedziwnych przepisów. Poniżej zamieszczam dwa, których nie praktykowałam jeszcze w domowej kuchni.

Placki pokrzywowe Marty
- czubki pokrzyw,
- mąka,
- woda,
- sól,
- masło klarowane lub olej,
- śmietana albo konfitura.

Zbieramy czubki pokrzyw, siekamy drobno, podsypujemy mąką, dodajemy trochę wody i szczyptę soli, aby skleiły się w masę, z której można formować placki. Smażymy na klarowanym maśle lub oleju, podajemy ze śmietaną albo konfiturą.

Więcej informacji: luczaj.com • akademiatrapera.pl meadladies.pl • roslinneporady.pl facebook.com/chwastozercy

Inny przepis z serii gotowania ekologicznego. Pozostałe recepty znajdują się w artykule "Obiad z łąki, czyli jadalne chwasty polskie".
- młode liście, łodygi i nasiona pokrzywy,
- olej tłoczony na zimno,
- ocet mirabelkowy,
- sól kłodawska,
- miód nawłociowy,
- orzechy włoskie.
Blanszowane młode liście i łodygi (nasiona też mogą być) rozcieramy z olejem tłoczonym na zimno, octem mirabelkowym, solą kłodawską, miodem nawłociowym i orzechami włoskimi.
Doskonały do mięs, zup lub na kanapki.