Kwestii pamięci historycznej o procesie odzyskania przez Polskę niepodległości została poświęcona konferencja, która odbyła się 5 kwietnia br. w Muzeum Przyrody w Drozdowie zatytułowana „Pamięć o Niepodległej na pograniczu mazowiecko-podlaskim”. Było to wspólne przedsięwzięcie Ośrodka Badań Europy Środkowo-Wschodniej oraz drozdowskiego Muzeum, któremu oprócz sesji naukowej towarzyszyła sesja wyjazdowa po wybranych miejscach pamięci i cmentarzach wojennych znajdujących się w regionie, m.in. Porytem, Łosewie czy Kątach (odbyła się następnego dnia).
Nie bez znaczenia jest miejsce konferencji – drozdowski dwór Lutosławskich i zarazem placówka, która od 35 lat zajmuje się przywracaniem pamięci i popularyzacją wiedzy historycznej o rodzie Lutosławskich, lokalnych elitach ziemiańskich czy Romanie Dmowskim, a zatem o ludziach i środowiskach, które są nierozłącznie związane z polską drogą do wolności.
Konferencja była podzielona na trzy części, które prowadziły kolejno prof. Halina Parafianowicz (Uniwersytet w Białymstoku) oraz dyrektor Muzeum Anna Archacka. Konferencja miała charakter wieloaspektowy, historyczny i socjologiczny zarazem, o czym najlepiej świadczy lista zaprezentowanych tematów:
- dr hab. Maciej Karczewski, prof. UwB (Ośrodek Badań Europy Środkowo-Wschodniej/Uniwersytet w Białymstoku), „Pamięć i historia. Wprowadzenie do problematyki konferencji” oraz „Materialne korelaty, nośniki i miejsca pamięci. Próba (re)definicji”,
- dr Małgorzata Karczewska (Ośrodek Badań Europy Środkowo-Wschodniej), „Stan rozpoznania i ochrony miejsc pamięci czynu niepodległościowego i wojny polsko-bolszewickiej na pograniczu mazowiecko-podlaskim” oraz „Pamięć młodego pokolenia o czynie niepodległościowym i epizodach wojny polsko-bolszewickiej na pograniczu mazowiecko-podlaskim”,
- dr Iwona Kulesza-Woroniecka (Uniwersytet w Białymstoku), „Czynniki społeczne i kulturowe kształtujące wzorce pamięci historycznej na pograniczu mazowiecko–podlaskim”,
- mgr Mariusz Puchacz (Ośrodek Badań Europy Środkowo-Wschodniej): „Droga do niepodległości na pograniczu mazowiecko-podlaskim. Regionalna narracja historyczna”,
- mgr Marcin Rydzewski (Muzeum Przyrody w Drozdowie), „Pamięć o wydarzeniach niepodległościowych lat 1918-1920 zawarta w aktach oraz przestrzeni na przykładzie parafii Drozdowo, Romany i Wąsosz diecezji łomżyńskiej”,
- mgr Tomasz Szymański (Muzeum Przyrody w Drozdowie), „Bolszewia na Ziemi Łomżyńskiej w 1920 roku. Wydarzenia, relacje, pamięć”,
- dr Alina Czapiuk, dr Iwona Kulesza-Woroniecka (Ośrodek Badań Europy Środkowo-Wschodniej/Uniwersytet w Białymstoku), „Obraz polskiego czynu zbrojnego w programach oraz wybranych szkolnych podręcznikach historii”,
- mgr Marta Kupczewska (Instytut Pamięci Narodowej/Uniwersytet w Białymstoku), „Rocznice odzyskania niepodległości w obchodach opozycji solidarnościowej lat 80. na wybranych przykładach z województw białostockiego i łomżyńskiego”.
Przedstawiono zatem szerokie spektrum tematów związanych z drogą do niepodległości w regionie, narracjami historycznymi, miejscami pamięci czy badaniami nad pamięcią historyczną młodzieży szkolnej.
Zaprezentowane referaty w rozszerzonej formie już wkrótce zostaną udostępnione czytelnikom, albowiem pokłosiem konferencji będzie publikacja książkowa, która ukaże się w roku 2019.
